“Dostu olmayan kəsin ehtiyat azuqəsi olmaz.”

İmam Əli (ə)

      Dostluq barədə yazıma ötən əsrin otuzuncu illərində bizim cənub  bölgəsində olmuş bir əhvalatı nəql etməklə başlamaq istəyirəm. Arxiv sənədlərinə  istinadən göstərilir ki, müdhiş repressiya illərində əhalinin hər min nəfərinə düşən qurbanların sayına görə Azərbaycan keçmiş sovet respublikaları içərisində “öncül” olub. Odlar Yurdunda 100 minə yaxın günahsız insan - ziyalı, hərbçi,  mədəniyyət - incəsənət xadimi, alim, şair və yazıçı ŞƏXSİYYƏTƏ PƏRƏSTİŞ siyasətinin qurbanı olub. Onların arasında Şərqin böyük elm mərkəzi Nəcəfül-Əşrəfdə ali ruhani təhsili almış  görkəmli din xadimləri də vardı. 

      NKVD əməkdaşlarının “xalq düşməni” kimi həbs etdiyi ruhanilərin çoxu Qazaxıstana, Orta Asiyaya, şaxtalı-çovğunlu soyuq Sibirə və digər yerlərə sürgün edilirdi.  Bəzilərinin  mülkiyyəti  şura  hökümətinin yerli orqanları tərəfindən müsadirə olunur,  “qərara” etiraz edənlər, hakimiyyət nümayəndələrinə müqavimət göstərənlər yerindəcə güllələnirdilər. 

      Belə günlərin birində qara meşin pencəkli “enkevedeçilər” islam elmlərinin tədrisi ilə məşğul olan Şeyx Bəşir  adlı tanınmış  axundun əvəzinə  onun  həmkəndlisi molla Mirbəşiri  həbsə alıb  günlərlə  ac-susuz saxlayıb sorğu-sual edirlər. Ondan sovet hökümətinin əleyhinə təbliğat aparan ruhani həmkarlarının və Ərkivan məscidində dini təhsil verdiyi tələbələrin adlarını soruşurlar. Amma mərd və  qorxmaz molla Mirbəşir  ağa nə qədər əzab-əziyyət çəkib, sürgünlə,  ölümlə hədələnsə də  demir  ki,  mən  Şeyx Bəşir axund deyiləm... 

    Çox çəkmir ki, “xalq düşməni” elan olunan  din xadimi ağır xəstələnir.  Bir neçə aydan sonra onu azadlığa buraxırlar. Lakin həbsxanada ağır xəstələnən Molla Mirbəşir 1938-ci ildə 58 yaşlı dünyasını dəyişir. Onun xilas etməyə çalışdığı  Lənkarani və  Ərkivani təxəllüsləri ilə nəinki Azərbaycanda, Qfqazda tanınan Şeyx Bəşir axunddan da repressiya  tufanı yan ötmür. Beş il azadlıqdan məhrum edilməklə yanaşı, şeyxin bütün əmlakını müsadirə edirlər. Azadlığa çıxandan sonra isə  ona  uzun müddət vətəndaşlıq hüququ verilmir, yalnız 1953-cü ildə Şeyx Bəşir axund din xadimi kimi  fəaliyyətini bərpa etməyə nail olur.

Şeyx Bəşir  axund  hələ  XIX  əsrin  70-80 –cı illərindən  başlayaraq  Quranın qiraəti ilə yanaşı “Gülüstan”, “Bustan” kimi   kitabları çox yaxşı mütaliə etmişdi, kəlam və təfsirin gözəl bilicisi və öz dövrünün nüfuzlu din xadimlərindən bir idi. Əvvəlcə Ərdəbildə və Zəncanda  mükəmməl ruhani təhsili almışdı. Sonra Nəcəfül-Əşrəfdə dini və dünyəvi elmlərə yiyələnmişdi. Azərbaycanlı ruhanilər arasında Ayətullah rütbəsinəcən yüksələn Şeyx Bəşir axund Vətənə qayıdandan sonra 200-dən çox tələbəyə orta ruhani təhsili vermişdi. 1966-cı ildə  -  105 yaşında  haqqın rəhmətinə qovuşan şeyxin adı bu gün də dini mərasimlərdə  ehtiramla çəkilir. 

Bəs  görəsən  aylarla dəmir məngənəli həbsxanada ac-susuz  qalıb  sürgünü,  ölümü göz altına alan və ağır xəstəlik tapan Molla Mirbəşir axundu Şeyx Bəşiri xilas etməyə  hansı hisslər vadar etmişdi? Bəlkə, aldığı  ailə tərbiyəsi,  yiyələndiyi dini biliklər? Bəlkə ali elmi-mənəvi məqamlara sahib olan ağsaqqal ruhani həmkarını qorumaq onun Allaha sevgisindən və dostluğa sədaqətindən irəli gəlirdi? Axı aralarında böyük yaş fərqinə baxmayaraq onlar həm də dost idilər. Dünyagörmüş müdriklər təbirincə desək, hər yaşda dost qazanmaq olar. Dostluğun yaşı olmur.

      Bu əhvalatı “Seyid Sadıq” sənədli filmini çəkərkən Axund Hacı Mirqiyas Hüseynlidən eşidəndə dahi Azərbaycan  şairi  Nizami Gəncəvinin  bu misralarını xatırladım:

Elə sadiq dost ara, səni darda qoymasın,

Çəkib tordan çıxarsın, səni torda qoymasın.

Dost insanın zinətidir. Dostluğa ən gözəl insani hisslərin  və münasibətlərin məcmusu deyirlər; Əsl dostluğun təməli sədaqət, fədakarlıq, səmimilik, inam, düzgünlük və bu kimi keyfiyyətlərin üzərində qurulur. Və əsl dost təkcə  xoş günlərin  dostu olmur, həm də ağır günlərin dostu olur! Azərbaycanda çox yaxşı  atalar sözü var: “Yaxşı gündə düşmən gələr dost olar, igid odur yaman gündə dayansın!” Xalq şairi Rəsul Rzanın təbirincə desək, “Dostluq var ki, tufanlar, fırtınalar onu yıxa bilmir” Əlbəttə, çətin sınaqlardan  keçən  belə  dostluq çox ibrətamizdir. Çətinliklərdə bərkiyən, sınaqdan keçən dostluq uzunömürlü olur...

     Qarşılıqlı maraqların ədalətli, səmimi olması cəmiyyətdəki  mövqeyindən, peşəsindən, vəzifəsindən asılı olamyaraq insanlar arasındakı ünsüyyəti daha da  möhkəmləndirir və sarsılmaz  dostluğa  çevirir. Dost sədəqəti və ya sədaqətli dostlar  haqqında  elimizdə - obamızda  belə nümunələr az deyil. Bəli, düz deyiblər  ki: “Yaxşı dost böyük xəzinədir”. Dostluqda  sədaqət  isə  bu xəzinənin  tükənməz sərvətidir, güc qaynağıdır. 

     ... Dünyanın ən qədim çağlarından - antik dövürlərdən başlayaraq ta bu  günümüzə qədər dostluq barədə söylənilən hikmətli kəlamlar, fəlsəfi fikir yarpaqları  öz təravəti ilə ruhumuzu  cilalayır.  Sirr deyil ki, hikmətli  fikirlərin insan həyatında və intellektual yaradıcılıqda  rolu danılmazdır.

“Dost nədir?" sualını qədim yunan filosofu Aristotel  belə  cavabladırıdı: "İki bədəndə yaşayan bir ruh". İslamda müdriklik, dürüstlük, igidlik, hörmət rəmzi sayılan, Raşidi xilafətinin dördüncü xəlifəsi İmam Əli (ə) dostluq barədə bir kəlamı da eynən bu fikirlə səsləşir: “Dostlar müxtəlif bədənlərdə bir ruhdurlar.”

                                              ***

      Müasir  gənclərdən fərqli olaraq  bizim dövrün  gəncləri  “Kəlilə və Dimnə”,  “Qabusnamə”,  “Əxlaqi –Nasiri” kimi  tərbiyə mövsuzunda  kitabları  oxuyub, mütaliə edərdilər. Bu kitabların çoxu şərq xalqları ilə yanaşı avropalıların da ruhunu fəth etmişdir.  Belə əsərləri  həm də  Qərb və Şərq mədəniyyətlərini birləşdirən düşüncə körpüləri adlandırmaq olar!

      Məsələn, özünün məzmun rəngarəngliyinə görə Şərq və Qərb aləmində "Qabusnamə"  kimi şöhrət tapmış əsər  bütün dillərə tərcümə edilmişdir. Məhz  həmin  kitabda  dostluq barədə belə deyilir: “Ey oğul, özünə dost seçərkən ehtiyatlı ol. Dostlarının çoxluğuna bel bağlama, əsl  dost özünü hesab et. İrəliyə və geriyə diqqətlə bax. Dostlarının etibarlılığına  ümid edib arxayınlaşma. Dostu xoş və bəd gündə yoxla: xoş gündə hörmətinə, bəd gündə köməyinə görə. Düşmənini düşmən hesab etməyəni dost bilmə, elə adam tanış sayılar, dost sayılmaz...”

        Çinlilərin də belə atalar sözü  var:  “Dünyada çox tanışınız ola bilər, amma həqiqi dostlar çox azdır”.

     Azərbaycan mədəniyyətində qədimdən dostluq  anlayışı çox  böyük məna kəsb edir. Ruhən yaxınlıq, vəfalı dostluq hər şey deməkdir!   Aşıq demişkən:

Dost vəfalı olsa onun yolunda,

Keçib şirin candan ölə bilərəm.

Halalca malımı böl deyən anda

Ata malı kimi bölə bilərəm...

      ...Söz yox ki, dünyada elə  şeylər var ki,  yaş üstünə yaş gəldikcə  onun mənasının dərinliyinə  varırsan, həyat  təcrübəsindən öyrəndiklərini miras kimi  gənc nəsilə  ötürmək istəyirsən!

       Bəs görəsən müasir texnologiyalar, internet əsrində yaşayan gənclər böyüklərdən  bu estafeti qəbul etməyə nə dərəcədə hazırdırlar? Axı  biz  dosluqda,  mərdlikdə,   sədaqətdə   sayılıb  - seçilən  şəxsiyyətlərimizin  adına  dastanlar qoşa-qoşa,  əməllərini  nəsildən-nəsilə  yetirən xalq olmuşuq.  Fəqət, burası da var ki, müasir zaman  prizmasından baxanda məhəbbətin də, dostluğun da xarakteri dəyişir.  Canlı ünsüyyət formalarının yerini virtual  görüşlər, dostluqlar əvəz edir. Mənim fikrimcə, heç bir virtual münasibət  canlı  münasibətlər qədər  qəlbəyatımlı, könül və ruhoxşayan ola bilməz!

Dost insana arxadır, köməkdir, dayaqdır. Dost - üzləşdiyin problemləri daha asanlıqla dəf etməyə  dəstək verən  güc verən qüvvədir, qüdrətdir. Yazımın  bu yerində  elə dostdan eşidiyim  bir  əhvalatı  diqqətinizə  çatdırmaq istəyirəm.

                          ***

Belə  nəql edirlər ki,  qədim zamanlarda  çox  müdrik  bir qoca varmış. Onun   yeddi qoçaq oğlu,  vur-tut   yeganə bir  gözəl  qızı imiş. Ailənin  sonbeşiyi olan  bu gözəl  on beş  yaşını yenicə doldurmuşdu. Günlərin bir günü qışın  qarlı səhərlərin birində bu kişi yuxudan oyanıb görür ki, həyətdə üç ləpir var. Bu ləpir izləri ailənin başçısını xeyli düşünələrə qərq edir. Yeniyetmə qız olan evin həndəvərində gecənin bir aləmi üç nəfərin xəbərsiz-ətərsiz gəzib-dolaşması müdrik qocanın səbrini daşırır. O, dərhal oğlanlarını yuxudan oyadır, özü başda  olmaqla qar üstündə görünən ləpirlərin izinə düşüb  gedirlər. Birinci ləpir onları  dağın başında görünən bir daxmaya gətirir. Qapını açan şəxsdən soruşurlar ki, “kimsən, niyə  gecənin bir aləmi bizim həyətə gəlmişdin?”

      O, gülümsünərək deyir ki, “mən var-dövlətəm, gəlmişdim sizinlə bir olam”. Qardaşlar  yerbəyerdən  dərhal dillənirlər ki,  “Bax, bizə elə bu lazımdır. Axı bizim var-dövlətə ehtiyacımız var!”Ataları başını bulayıb etiraz edir. Deyir ki, “övladlarım,  gəlin gedək, bu bizə lazım deyil”.

         Qayıdıb ikinci ləpirin izinə düşürlər və görürlər ki, iz onları  yenə dağın qoynunda  başqa  bir  səmtə aparır.  Burada da qapını üzlərinə açan şəxsdən  soruşurlar ki, “sən kimsən, niyə bizə gəlmişdin?”. O da cavab verir ki, “mən güc-qüvvətəm, gəlmişdim sizinlə  olam”. Qardaşlar  yenə  səs-səsə verib deyirlər, ki,  “gəlin bunu aparaq, gücümüz-qüvvətimiz artsın!”  Ataları  yenə razı olmur.

Nəhayət üçüncü ləpirin izi ilə gedirlər. Dağın zirvəsində  nəhəng bir qayanın yaxınlığında  izin sahibinə rəst gəlirlər. Ondan da məsələni soruşanda nurani simali şəxs deyir: “Mən dostluğam, evinizə səmimiyyət, dostluq gətirmişdim, istədim sizinlə dost olum...”.

Ata oğlanlarına deyir ki, “Baxın, bizə elə bu lazımdır”. Qardaşlar bir-birinin üzünə  baxıb susurlar.  Ataları  DOSTLUĞUN əlindən tutub həyətinə gətirir. Qapıdan girən  kimi “dostluğun” ardınca həyətə “var-dövlət”, “güc-qüvvət  də daxil olur.  Ata üzünü   yeddi oğluna  tutub deyir:  “Baxın, övladlarım,  dostluq olan yerdə var-dövlət də olur, güc-qüvvət  də...   

                          ***

    Bəli, dədə-babalarımızın min illərin təcrübəsindən süzülüb gəlmiş hikmət xəzinəsində  belə bir məsəl var:  “Dost gəlişi bayram olar!”  Əsl  dost Allahın insana mərhəmətidir.

      Dahi şairimiz Nizamı Gəncəvi özünün "Leyli və Məcnun” poemasında Məcnunun atasının dili ilə deyir: ” Dostun güzgüsü ən yaxşı dostdur. Güzgü öz həqiqi varlığı ilə eyibləri göstərir ki, sən onları yuyasan.”

    Nizamidən səkkiz əsr sonra  onun mənəvi varisi Əli Kərim  isə deyirdi: “Adam üzünü görmək üçün güzgüyə, qəlbini görmək üçün dostuna baxır.”

   Zaman-zaman  vəzifəsi  böyüdükcə, mənəviyyatça kiçilə-kiçilə yoxa çıxan dostlar da olur. Dostu qazanmaq asandır, qorumaq çətin.Rəsul  Həmzətovun  bir şeirində bu etiraf belə səslənir:

Neçə dost itirmişəm öz  günahım ucundan,

                           Neçə dost da nahaqdan məni itirib artıq..

   Böyük rus yazıçısı Lev Tolstoyun fikridir: “Qorxaq dost düşməndən dəhşətlidir, çünki düşməndən qorunursan,dosta isə ümid bəsləyirsən”  

     Təbii ki, nöqsansız dost axtaran dostsuz qalmağa məhkumdur. Dost olmayanlar tənhalıq məngənəsində sıxılan bir vücuddur. Elə dostlar var  ki, dünyasını dəyişələr belə bu gün də bizim sıramızdadır. İştirakçısı olduğumuz məclislərdə xatırlanır, yad olunurlar. Onların əziz xatirəsi -  yoxluqlarında varlıqları dostluğa sədaqətilə  ölçülür...

       Azərbaycan dilində  “dar günün”, “qara günün” və ya “yaman günün dostu”  ifadələri var. Bu deyimləri öz qanıyla, canıyla, mərdliyi  isbatlayan  oğullarımız az olmayıb.  Onlardan biri  də Fransanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülən və Fransanın Fəxri Legion Ordeni ilə təltif olunan həmyerlimiz - Armed Mişel ləqəbli Əhmədiyyə Cəbrayılov olub. Bizim çoxumuz onu “Xarqo” sənədli povestindən Xarqo ləqəbi ilə tanımışıq.Bu ləqəbin Əhmədiyyə Cəbrayılova Fransa Kommunist Partiyasınanın baş katibi Moris Torez tərəfindən verildiyi bidirilir.İkinci Dünya Müharibəsi zamanı faşist əsrliyindın qurtulan Əhmədiyyə fransız partizanlarına qoşulub. Alman faşistlərinə qarşı Müqavimət hərəkatına rəhbərlik etmiş general Şarl de Qollun silahdaşı  öz xatirələrində deyirdi:  “...Saysız-hesabsız əməliyyat tapşırıqlarına gedərək... Həmişə başıma fransız kepkası qoyardım ki, sadə fransızlardan seçilməyim.Bir gün elə oldu ki, Şarl de Qolla əməliyyata gedəsi oldum. De Qoll qabağa keçərkən ona dedim ki, sən keç arxaya və özüm qabağa getdim. De Qoll dedi ki, niyə belə edirsən? Cavab verdim ki, əgər səni vursalar bütün Fransa partizanları, müqavimət hərakatı başsız qalacaq, əgər məni vurası olsalar, heç bir qorxusu yoxdur”. De Qoll Əhmədiyyənin bu sədaqətindən, cəsarətindən vəcdə gəlir və onların birgə əməliyyatı həmin gün uğurla başa çatır. Beləliklə, gələcək Fransa prezidenti ilə Əhmədiyyə Cəbrayılovun arasında əsl dostluqlarının təməli  qoyulur.

        1946-cı il 25 noyabrda Şarl De Qolun köməyi ilə o, SSRİ-yə qayıdır, burada ona vətən xaini kimi baxırlar və Moskvadakı yoxlamaların birində onun mükafatlarının bir hissəsi əlindən alınır.

       1966-cı ildə  Fransa Prezidenti vəzifəsinə seçilmiş Şarl de Qollun SSRİ-yə səfəri zamanı Əhmədiyyə Cəbrayılov Moskvaya dəvət  olunur.  Az sonra "vətən xaini” adı üstündən götürülür və bəraət qazanır. Belə ki, Şarl de Qoll Sovet rəhbərlərinin iştirakı ilə keçən məclislərin birində azərbaycanlıların şərəfinə badə qaldırır.Sağlıq söyləyərkən qeyd edir ki, partizanlıq etdikləri vaxtı Əhmədiyyə ilə barmaqlarını çərtərək qədim əyyamların adət-ənənəsinə uyğun qanlarını birləşdirib qan qardaşı olublar.Əhd-peyman bağlayıblar ki, heç bir zaman bir-birini unutmayacaqlar.

Fransa  prezidenti  son cümləsində, sovet rəhbərlərinin diqqətin  xüsusilə cəlb edəcək bir söz də deyir: "Mən bu Azərbaycan oğluna görə, SSRİ ilə Fransanın yaxınlaşmasına qərar verdim".

    Onu da  qeyd edim  ki, general  Şarl de Qollun adı tarixdə  dünyanın 100 ən çox  görkəmli şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib.  O həm də bizm Bakının məşhur qonaqlarından biri olub!...

                                     ***

         Dünya Dostluq Günü. Dünyanın elə bir güşəsi yoxdur ki, orada dostsuz-tanışsız, yoldaşsız  yaşamaq, ömür sürmək mümkün olsun! Bəlkə elə buna görədir ki, 24  aprel  2011-ci  ildə Paraqvay Respublikasının təşəbbüsü ilə BMT-nin Baş Məclisi iyulun  30-nu Beynəlxalq Dostluq Günü elan etmişdir.  Baş Məclis dünya insanlarının ən nəcib və misilsiz hisslərinin təzahürü olan dostluğun böyük əhəmiyyətin  i vurğulamışdır və qurumun üzvü olan ölkələrə bu nəcib təşəbbüsü fəal təbliğ etməyi tövsiyə etmişdir.

   Xalqlar, ölkələr, mədəniyyətlər və ayrı-ayrı şəxslər arasında dostluğun sülhün təmin olunması uğrunda səylər göstərməyə ruhlandıra biləcəyini nəzərə alan Birləşmiş Millətlət  Təşkilatı  hər bir  ölkədə  Beynəlxalq Dostluq Gününü öz adət-ənənələrinə uyğun, o cümlədən maarifləndirmə və ictimaiyyətin məlumatlılığını artırmaq üzrə tədbirlər vasitəsilə lazımi qaydada qeyd etməyi məsləhət görmüşdür.

       Söz yox ki, dostluğun da öz səddi- sərhədləri var... Hər şey çərçivə daxilində olmalıdır. Dostluqdan sui-istifadə etmək, hansısa fürsəti gözləmək  olmaz.

Mənbələrdə  bildirilir borc içində yaşayan Fyodor Mixayloviç Dostoyevskinin həyatı çox ağır keçirmiş. Belə bir vaxtlarında naşirlərdən biri yazıçıya əsərlərinin üç cilidliyini  buraxmaq istədiyini və buna görə ona üç min rubl pul verəcəyini təklif edir. Bu  təklif  Dostoyevski üçün göydəndüşmə olur, amma müqavilənin şərtinə görə yazıçı qısa müddətdə daha bir roman yazmalıymış. Dostları bunu biləndə  yazıçıya  məsləhət görürlər ki, yeni yazacağı əsərin planını tutsun, onların da hərəsi bir hissəsini yazsınlar. Dostoyevski etiraz edir. O, birgə yazılacaq əsərə öz imzasını qoymağı vicdanına sığışdırmır. Bu hərəkəti  onun dostlarının gözündə  daha da böyüdür. Belə olan təqdirdə dostları ona yaxşı stenoqrafçı tapırlar.Beləliklə, o, yeni əsərini müqavilədə göstərilən vaxtda təhvil verir.

     Heç kimə sirr deyil ki,  istər sovetlər zamanında, istərsə  indiki çağda  dost var  ki, dostunun əlyazmasına  yüngülvari əl gəzdirib öz imzasını da qoyur. Bununla da dost dediyi adamın zəhmətinə şərik çıxır.

Dostluqda təmənnasız münasibətlər böyük önəm daşıyır. Belə xarakterlərə malik olan insanlar daha  çox dost qazanırlar.

   Konstantin Simonov xatirələrinin birində xalq şairi Səməd Vurğun haqqında yazıdı: “Səməd gözəl şair, mərd insan və sədaqətli dost idi. O, həqiqi xalqlar dostluğunun, şairlər arasındakı dostluğun nə demək olduğunu çox gözəl bilirdi. Məhz buna görə də ölkəmizin hər yerində və onun hüdudları xaricində Səmədin çoxlu dostları vardı…”

   Səməd Vurğun Dağıstanın xalq şairi Rəsul Həmzətovla da dost olmuşdur. İki poeziya nəhənginin dostluğu Dağıstan və Azərbaycan xalqlarının qardaşlığının rəmzinə çevrilmişdi.  Amma bu  dostluğun təməli həm də Dağıstan Vilayət partiya komitəsinin birinci katibi işləyən Əziz Əliyev tərəfindən qoyulmuşdur. Rəsul Həmzətovun Moskvaya SSRİ Yazıçılar İttifaqının Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna göndərilməsi səbəbkarı da Əziz Əliyev olmuşdu.

    Sonralar Rəsul Həmzətovun güzarı Bakıya düşəndə, fəxri xiyabana gedib Səməd Vurğunun və Əziz Əliyevin məzarına təzə-tər çiçəklər  düzərmiş...

Rəsul Həmzətovdan söz düşmişkən, onun qələmə aldığı "Əziz Dostum" şeirini xatırladım. Tofiq Bayramın dilimizə çevirdiyi bu şeirə  Qulu Əsgərov gözəl musiq  bəstələmişdi. Bu mahnı xalq artisti Rubaba Muradovanın ifasında çox möhtəşəm səslənirdi:

Əziz dostum məndən küsüb, incidi,

Ayrılıb yad kimi çıxdı evimdən.

Gəldiyi yolları ot basıb indi

O gedib qalmışam həsrətində mən.

...Necə nəğmə qoşum necə dillənim,

Dost gedib özümə gələ bilmirəm.

Elə bil əllərim yox olub mənim,

Gözümün yaşını silə bilmirəm...

                                 ***

         Rəmətlik atam deyərdi ki,  bala,  dost üç cür olur:  gərək dostu, çörək dostu, ürək dostu. Və bunları məsəl çəkə-çəkə bir-bir izah edərdi.Bəzən ata-baba məsəlinə məhəl qoymuruq, başımıza yaxın bildiyimiz dostlardan bəlalar da gəlir. Mən isə sonda sizin hər birinizə  ÜRƏK DOSTU  arzulayıram. Axı  yaxşı dostu, ÜRƏK  dostunu qorumaq Vətəni qorumaq  kimi  şərəflidir...

! © Müəllif hüquqları qorunur ! Məlumatdan istifadə etdikdə istinad mütləqdir ! Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir !!!  

ŞƏRHLƏR :

( Sos.şəbəkədə gedən yazışmanin FOTO-ƏKSİ. Məzmun və qramatik səhvlərə görə redaksiya məsuliyyət daşımır )