Təqvim
Tutu yeyin doyunca...
22 iyun 2019 - 21:49

Azərbaycanın hansı kəndində, şəhərində böyüməyimizdən asılı olmayaraq, budaqlarını əyib, yaxud silkələyib şirin meyvələrini ləzzətlə yediyimiz tut ağacı ilə bağlı bəlkə də hər birimizin uşaqlıq xatirələri var.

Tut ağacı Gəncədə, Şəkidə, Naxçıvanda, Abşeron bağlarında, həm aran, həm dağ bölgələrində, bir sözlə, demək olar ki, yurdumuzun başqan-başa hər yerində bitir. Sadəcə olaraq, ayrı-ayrı məkanlarda ağaclar növünə - böyüklüyünə-kiçikliyinə, meyvələrinin rənginə, iriliyinə-xırdalığına, dadına görə bir-birindən fərqlənir. Bu ağacların barı ağ tut, qara tut, xar tut və s. kimi tanınır. Başqa sözlə, vətəni Çin və Yaponiya olsa da, tut ağacı Azərbaycan torpağında dərin kök atıb və qədim zamanlardan becərilir.

Tutu dərdlər dərmanı, yaralar məlhəmi adlandırırlar. Bu meyvədən həqiqətən də qanazlığında, maddələr mübadiləsinin bərpasında, öd yolları xəstəliyində, piylənmənin nizamlanmasında və digər xəstəliklərdə müalicə vasitəsi kimi istifadə olunur. Xalq təbabətində tuta geniş yer verilir. Onun yarpaqlarının dəmləmələri diş ağrısında ağrıkəsici, soyuqdəymədə hərarətsalıcı kimi işlədilir.

Tut nadir ağacdır ki, onun təkcə meyvəsi deyil, yarpağı, budağı, oduncağı da çox qiymətlidir. Məsələn, ipəkqurdu yalnız tut yarpağı ilə qidalanır. Tutun qurumuş budaqlarının təndirdə və manqalda əvəzi yoxdur. Tut ağacından bir sıra məişət əşyaları - ət döymək üçün toxmaq, təhnə, xəlbir və ələyin sağanağı və s. hazırlanır.

Tutun meyvəsi adətən təzə halda yeyilir. Bununla belə, tutdan mürəbbə bişirir, meyvələrini qurudub qışa tədarük edirlər. Doşabı isə bir çox dərdlərin dərmanıdır.

"Doşab almışdıq, bal çıxdı”, "Tut yemədim doyunca” və folklorumuzda tutla bağlı digər deyimlərin təkcə məcazi deyil, həm də birbaşa mənası var. Yəni yaxşı doşabın dəyəri heç də baldan əskik deyil. Yaxud tutu doyunca yeməmək yalnız təəssüf doğuran haldır, çünki onun faydası çoxdur. Ona görə də tutu sevin, doyunca yeyin.

 

"Azərbaycan”

Foto Fərman BAĞIROVUNDUR

 

 

 

 

! © Müəllif hüquqları qorunur ! Məlumatdan istifadə etdikdə istinad mütləqdir ! Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir !!!  

ŞƏRHLƏR :

                              

( Sos.şəbəkədə gedən yazışmanin FOTO-ƏKSİ. Məzmun və qramatik səhvlərə görə redaksiya məsuliyyət daşımır )

                                    

Sosial şəbəkələrdə paylaş:
Azərbaycanda vətəndaşlar sağlam və təhlükəsiz formada yaşayır və yaşayacaqlar 13:28, 27 mart 2024
Qəhrəman tank komandiri 21:18, 24 mart 2024
Masallıda şəhid Sahil Babayevin xatirəsi anılıb 20:12, 21 mart 2024
“Ana, mənə az ağla” 11:49, 21 mart 2024
Masallının ümumtəhsil müəssisələrində Novruz tədbirləri 17:31, 19 mart 2024
“Heydər Əliyevin 100 illiyi” yubiley medalları təqdim edilib - Masallıda 18:48, 18 mart 2024
Sərrast atıcı, xilaskar döyüşçü 15:27, 18 mart 2024
İMKANSIZ AİLƏLƏRƏ BAYRAM SOVQATI PAYLANILDI - GÜLAĞA TƏNHANIN TƏŞƏBBÜSÜLƏ11:48, 18 mart 2024
Masallılı güləşçilər beynəlxalq turnirin mükafatçısıdır 19:53, 17 mart 2024
2024-cü ilin Gənclər Paytaxtı Lənkəranda Novruz festivalı 17:49, 17 mart 2024
“Aqrar biznes festivalı” – Masallıda 18:12, 14 mart 2024
Novruz düşüncəsi: Səməni 13:40, 14 mart 2024
Düşmən çəpəri, yurd sipəri 17:07, 13 mart 2024
Masallı məktəblərində “İdman həftəsi” keçirilib 19:59, 12 mart 2024
Cəsur komandir: ”Qorxu ölüm deməkdir” 19:12, 11 mart 2024
Dünya çempionu, XTQ zabiti 18:29, 10 mart 2024
EŞQ İLƏ DOLU KÖNÜLLƏR QOCALMAZ 16:24, 09 mart 2024
Masallı güləşçiləri Bakıdan 11 medalla geri dönüb 19:07, 04 mart 2024
Təzə Alvadıda qaz xəttinin çəkilişi işlərinə baxış keçirilib - Masallıda 18:20, 29 fevral 2024
Əzizabad kəndində daha 17 ev təbii qazla təmin edilib - Masallıda 18:12, 29 fevral 2024
 

Bütün hüquqlar qorunur © 2024

Haqqıımızda | Saytda reklam | Bizimlə əlaqə