Təqvim
Bəxtiyar Vahabzadənin Gülağa Tənhanın 10 cildlik kitablarını oxuyarkən qeydləri
13 may 2022 - 11:18

Poetik işıq

 

Poetik işartı hər zaman seziləndir, görünəndir. Əsl şai-rin yaradıcılığında bu işartı bir qədər də aydın duyulur, görünür. Onun yaradıcılığını digərlərindən həm də poetik deyim tərzi fərqləndirir.
Gülağa Tənhanın şeirlərini bu ovqatla oxudum. Tanış mövzulara fərqli yanaşma, həm də poetik yanaşma diqqətimi çəkdi.
Bütün zamanlarda şairlər Vətən mövzusuna məsu-liyyətlə, sevgiylə müraciət edib. Onlardan yadda qalanı da var, tarixləşəni, yaddaşlarda yaşayanı da, unudulanı da. Qətiyyətlə deyə bilərəm ki, Gülağa Tənhanın yaradıcılığı diqqətdən kənarda qalası yaradıcılıq deyil. «Qoymurlar səni sevməyə» şeiri dar düşüncəli, «qart ürəkli» (ifadə Gülağa Tənhanındır) vətəndaşlardan Vətənə gileydir.Həm də adi giley deyil, poetik gileydir.

 

Qoymurlar göyümü,yerimi sevim,
Sən mənim qibləmsən, qibləgahımsan, Qoymurlar sən adda pirimi sevim, Qoymurlar mən səni sən kimi sevim –

misraları şairin mənəvi dünyasının səyyarəsi kimi alına bilər. Belə olmasaydı, şair

Oğullar Vətənə oğul olmasa, Vətən də itirər vətənliyini –

qənaətinə gələ bilməzdi. Bu iki misra bugünkü ağrı-acılarımızın düsturlaşmış ifadəsidir,yəqinindəyəm.

 

I cild 3
Gülağa Tənha

Gülağa Tənhanın Vətən sevgisi qışqırmır, deyir, pıçıl-dayır. Bu deyimlər, pıçıltılar səmimidir, inandırıcıdır. Buna görə də işığı görünəndir. «Bu kənd məni tanımadı» şei-rində bənzərsiz bir təəssüf çırpınır. Bu təəssüfün yeganə yozumu el-obanın timsalında Vətən sevgisidir:

Tale durubdu qəsdimə, Dəyir ərköyün şəstimə, İtlər atılır üstümə,
Bu kənd məni tanımadı.

 

Səmimi düşüncənin təzahürü həmişə səmimi mis-ra, səmimi şeir olub. Bu baxımdan Gülağa Tənha səmimi şairdir. Səmimi şair olduğu üçün onun poetik təəssüfünü poetik inam tamamlayır. İnanır ki, şair üçün (həm də vətəndaş üçün!) Vətən cana ruh misallıdır. Gülağa qərib-likdən Vətənə qayıdışı şair üçün (həm də vətəndaş üçün!) belə mənalandırır:

…Sənsiz qərib ölkələrdə, Bir qara daşmışam,Vətən. Ruh cana qayıdan təki Sənə qayıtmışam, Vətən!

Bu qayıdış bənzərsiz qayıdışdır. Qəribliyin sıxılcım-larından sıyrılıb çıxan şairin duyğularını Vətən sevgisi durulaşdırır, bu duruluğun özəlliyi;

Heç bilmirəm ot basıbmı izimi, Gur bulaqlar oxuyurmu sözümü. Ocaq daşı saxlayırmı közümü, Vəfasını yoxlamağa gəlmişəm –

misralarına tapınır. Misraların işığını «Beyrək kimi», «Hanı Qarabağ, hanı?», «Qaytar Vətən borcunu», «Göz dağımızdı» kimi şeirlərin işığı tamamlayır.
Sevgi bəşəri mövzudur, bəşəriyyətin cığırdaşıdır. Bu mövzuda yazılan şeirlərin hamısı oxucu duyumunun
Seçilmiş əsərlər süzgəcindən keçə bilməyib, çoxunun ömrü yazıldığı tarixdə tamamlanıb. Gülağa Tənhanın bu mövzuda yazdığı şeirlərin əksəriyyəti oxunaqlıdır, poetik çalarları ilə səciyyəvidir. Qənaətimi;

…Deyəsən, ömürün baharı keçir, Deyəsən, payızdı…
Durnalar köçür…
Sənsiz ötən aylar bezdirib məni, Ayların qaraca əlindən alıb, Gözəlim, ömrümü ömrünə köçür!..

Və yaxud;

…Bir anlıq qayıdaq ötən illərə, Ömrümdən, günümdən itən illərə. Qayıdaq xatirə cığırlarıyla;
Yoluna səpdiyim qızılgüllərin Qızılı qanına boyanam yenə.
Bir vaxtlar gözündən həsrət dərdiyim, İntizar üzdüyüm, möhnət dərdiyim Həmin pəncərədən boylanam yenə, –

kimi misralar təsdiqləyir.
Gülağa Tənhanın ictimai-siyasi mövzularda yazdığı şeirlərin əksəriyyəti poetik səviyyəsi ilə seçilir. Onun «Bir qoca boylanır…», «Qocalar evində bir ana gördüm», «Har-dasan, Qorqud ata?» kimi şeirləri xatırlatma biçimində heysiyyət harayıdır. Bu haray eşidiləndir, duyulandır və deməli, poetik uğur hesab olunmalıdır.
Mövzu baxımından aktual olan, duyanın duyğularını tarıma çəkən «İki dilənçi» şeiri uğurlu poetik nümunədir. Bu şeir şairin qəlb ağrısının, milli-xəlqi heysiyyətinin ifadəsi kimi alınmalıdır. Şeirdəki poetik obrazın düşdüyü məhrumiyyətin səbəbləri, bu səbəblərin sintezi kölgədə qalır. Əslində, şeirin uğuru məhz bu amillə də səciyyələndi-rilməlidir; reallıq, fakt verilir, görünən göstərilir, duyulan təhlilə (poetik təhlilə) cəlb edilmir;


I cild 5
Gülağa Tənha

– Nə vaxtdı
Canıma düşüb vərəm.
Sən – pul, mən gecə-gündüz ömür-gün dilənirəm.

…Poetik obrazlarla düşünən şair Gülağa Tənhanın yaradıcılığı işıqlı yaradıcılıqdır. Onun şeirlərinin boyu çağdaş poeziyamızda aydınlığı ilə seçilir.


Bəxtiyar Vahabzadə,

25 yanvar, 2004

Sosial şəbəkələrdə paylaş:
Kateqoriya:
İQTİSADİYYAT
Rusiyaya sülh yox, hücum üçün vaxt lazımdır - ZELENSKİ 23:02, 18 may 2023
Gülağa Tənha:  TƏBİƏT MƏNİ BAĞIŞLASAYDI23:15, 16 may 2023
VİDEO: İran xüsusi xidmət orqanları tərəfindən maddi maraq və dini təbliğat yolu ilə ələ alınmış şəxslər saxlanılıb14:00, 16 may 2023
Masallıda 51 min əhalinin istifadə etdiyi yolun əsaslı təmiri davam edir 01:29, 15 may 2023
Gülağa Tənha: YOLUMUZ UZAQDI21:26, 14 may 2023
Şuşada ilk dəfə süni intellekt sənətçisi çıxış edib - VİDEO16:23, 14 may 2023
Brüsseldə üçtərəfli görüş BAŞLADI 16:19, 14 may 2023
ƏRKİVANIM FACEBOOK-qrup01:36, 14 may 2023
Ermənistanın PUA məntəqəsinin məhv edilməsinin yeni görüntüləri - VİDEO23:37, 13 may 2023
Gülağa Tənha: TƏCNİS21:58, 13 may 2023
Hərbi attaşelərə erməni təxribatı barədə məlumat verildi - VİDEO 20:57, 13 may 2023
Ermənistan ordusunun təxribatı nəticəsində şəhid olan hərbçimiz Məhəmməd Qarayev dəfn olunub. 14:52, 13 may 2023
Ermənistan zərbə PUA-larından istifadə edir - Növbəti təxribat18:37, 12 may 2023
Pakistanın sabiq baş naziri İmran Xan azadlığa çıxıb. 18:26, 12 may 2023
Azərbaycan Ordusu Basarkeçər rayonunun Zod istiqamətində Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin komanda-qərargah maşınını (KŞM) məhv edib. 17:32, 12 may 2023
Düşmənə zərbələr davam edir 15:24, 12 may 2023
ABŞ-da azərbaycanlılara hücum edən erməniyə hökm oxunub  19:07, 11 may 2023
Hacı Şahinin qızı “Məşədi Dadaş”ı tərk etdi: Yetimlər yurdsuz qaldı18:46, 11 may 2023
Sahibkarlara VACİB XƏBƏR: Yoxlamalarla bağlı mühüm DƏYİŞİKLİK18:42, 11 may 2023
Xəzər rayonun zibilliklərə qərq olmuş gözdən uzaq guşələri - ARAŞDIRMA20:37, 09 may 2023
 

Bütün hüquqlar qorunur © 2023

Haqqıımızda | Saytda reklam | Bizimlə əlaqə