14 yanvar 2021 - 21:17

Bir müddət öncə koronavirusun mutasiya olaraq insan üçün təsirsiz ötüşəcəyini deyənlər, deyəsən yanılıblar. Nədən ki, mütəxəssislərin ikinci dalğa adlandırdığı indiki zaman içində koronavirus daha çox can alır.

Tanınmış virusoloq, Türkiyədə çalışan azərbaycanlı professor, biologiya elmləri doktoru Tərlan Məmmədov deyir ki, koronavirusun birinci və ikinci forması olan 2012-ci ildə yayılmiş mers-sars kimi viruslar bir müddət sonra mutasiyaya uğrayaraq həyatımızdan çıxdı, çünki bədənin resseptoru tərəfindən tanınmadı:

“Koronavirusda mutasiya elə ola bilər ki, bizim bədənimizin reseptoru tərəfindən tanınmasın. Hər bir virusun bədənə daxil olmasının bir mexanizmi var. Hər bir virus bədəndə müəyyən bir molekul tərəfindən tanınır və xüsusi bir mexanizmlə bədənə daxil olur.

"Angina tensim konverting enzim" deyilən bir enzim var, əgər bu enzim virus tərəfindən tanınmasa, resseptor kimi enzimə bağlı olmasa, koronavirus bədənə girə bilmir. Virusda elə bir mutasiya əmələ gələ bilər ki, o heç bir resseptora bizim bədənimizdə bağlanmasın. Biz buna yox olub aradan çıxmaq deyirik, çünki belədə vücud tərəfindən tanınmır. Başqa hadisələr də baş verə bilər. Mutasiyalar daha ciddi və öldürücü olur, çünki bu mutasiyalar virusların aktivləşməsinə, bədəndə çoxalmasına daha çox səbəb ola bilir. Yəni mutasiya bədəndə iki cür ola bilər. Birincisi vücud tərəfindən virus tanınmaz, bu artıq virusun yox olub getməsidir. İkincisi isə virus çox aktiv halda tanına bilər".

Tərlan Məmmədov bildirir ki, koronavirus cansızdır, amma biloji varlıqdır, çünki replikasiya olunur:

"Ona görə də virusların mutasiyaya uğraması müxtəlif istiqamətlərdə baş verir. Ya aradan çıxa bilər, ya da daha aktiv ola bilər. İndiki vəziyyətdə yeni koronavirusda daha ciddi təsirlərə malik olan mutasiyalar əmələ gəlir, amma onu resseptor tərəfindən tanıya bilən mutasiyalar hələ ki əmələ gəlməyib. Bu səbəbdən koronavirusdan qurtulmaq üçün tədbirlər görülməlidir. Maskanın taxılması, insanlar arasında sosial məsafənin gözlənilməsi, topluluq olan yerlərə getməmək vacibdir. Vaksin hazırlanana qədər hər kəs əlindən gəldiyi qədər özünü və ətrafını qorumalıdır. Hazırlanan vaksinlərin isə nə dərəcədə qoruyucu olması haqqında hələ dəqiq bir məlumat yoxdur".

Professor insanlara bəzi tövsiyələr də verib. O virusun bədənə daxil olmasını əngəlləyən bir hebitor hazırlayıb:

“Bu, protein tərkibli bir hebitordur. Proteində bitki yarpaqlarından istifadə edərək sintez olunub. Yəni bu, virusun bədənə, hüceyrəyə girməsini əngəlləyən inqibitordur və həmin inqibitorun təbii mənbəyi badamdır. Bu səbəbdən insanlara gündə ən azı 10-15 badam yeməyi məsləhət görürəm".